طبق یک تریف رایج که در اغلب منابع آمده است بانک نهادی اقتصادی است که
وظیفه‌هایی چون تجهیز و توزیع اعتبارات، عملیات اعتباری، عملیات مالی،
خرید و فروش ارز، نقل و انتقال وجوه، وصول مطالبات اسنادی و سود سهام
مشتریان، پرداخت بدهی مشتریان، قبول امانات، نگهداری سهام و اوراق بهادار و
اشیای قیمتی مشتریان، انجام وظیفهٔ قیمومیت و وصایت برای مشتریان، انجام
وکالت خریدیا فروش را بر عهده دارند.
به گزارش بانکی دات آی آر،
ایرانی‌ها بیش از بسیاری دیگر بانکها و بانکی‌ها را می‌شناسند در برخی از
خیابان‌ها و مراکز ایرانی تعداد بانکها وموسسات مالی و اعتباری از
سوپرمارکت‌ها بیشتر است و بیم آن می‌رود درآینده برخی شعب از تعداد افراد
هم فزونی یابد!
اما در کل چند نوع بانک در جهان تعریف شده است و ما چه بانک هایی داریم؟
کتاب اطلاعات عمومی گنجینه‌های دانش به عنوان یک دایره المعارف مطرح ایرانی بانکها را به شکل زیرتقسیم بندی کرده است:
1. بانک مرکزیبانک
مرکزی به نهادی اطلاق می‌شود که مسئولیت کنترل سیستم پولی کشور را عهده
دار است. بانک مرکزی یک بانک تجاری نیست و نرخ بهره، میزان پول در گردش،
تورم و حتی بیکاری و توزیع درآمد را می‌تواند در اهداف فعالیت خود قرار
دهد.
بانک مرکزی که به عنوان مادر همه بانکها تنظیم کننده تمامی بانکهای یک کشور می‌باشد.
بانک
مرکزی جمهوری اسلامی ایران در تاریخ 18 مرداد ماه 1339 تأسیس گردید. برخی
از وظایف بانک مرکزی عبارتند از حفظ ارزش داخلی و خارجی پول ملی کشور،
انتشار اسکناس و ضرب سکه‌های فلزی رایج کشور، تنظیم مقررات مربوط به
معاملات ارزی و ریالی، نظارت بر صدور و ورود ارز و پول رایج کشور، تنظیم
کننده نظام پولی و اعتباری کشور، نظارت بر بانکها و مؤسسات اعتباری و...
رسالت
اصلی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بر آن است که با اجرای سیاستهای
پولی و اعتباری شرایط مساعد برای پیشرفت اقتصادی کشور را فراهم سازد و در
اجرای برنامه‌های مختلف اعم از برنامه‌های تثبیت و توسعه اقتصادی پشتیبان
دولت باشد.
2. بانک پس اندازاهمیت پس انداز برهیچ کس پوشیده نیست نخستین هدف تشکیل بسیاری از بانکها در سراسر جهان پس انداز و جمع آوری سرمایه‌های سرگردان بود.
هدف
اصلی از تشکیل بانکها علاوه بر تشویق و پس انداز بین طبقات کم درآمد ،
جمع آوری این پس اندازها و سرمایه گذاری آنها به بهترین وجه ممکن ، به نفع
پس انداز کنندگان می‌باشد. منظور از نفع پس انداز کنندگان در این موسسات
تنها تحصیل درآمد نیست ، بلکه بیشتر حفظ این پس اندازها و ایجاد امکان
دسترسی به آن در مواقع ضرورت و احتیاج بعضی از بانکها با هدف تامین وام
مسکن تشکیل میگردد. این بانکها را بانکهای پس انداز و وام مسکن می‌نامند.
این بانکها از طریق جمع آوری پس اندازهای کوچک تشکیل می‌شوند، و ممکن است به صورت شرکت با سرمایه ثابت، یا به صورت تعاونی تاسیس شوند
درحال
حاضر اغلب بانکهای ایرانی حساب پس انداز داشته و از محل سپرده‌های قرض
الحسنه وام‌های قرض الحسنه اعطا می‌کنند که در نوع خود بهترین نوع وام به
حساب می‌آید.
متاسفانه در سال‌های اخیر دیده شده تمایل مردم به
افتتاح حساب قرض الحسنه کاسته شده و بانکها هم راغب به افتتاح حساب‌های سرمایه گذاری هستند.
3. بانکها و موسسات سرمایه گذاری وتهیه سرمایهموسسات
تهیه سرمایه Investment institutions موسساتی هستند که دسترسی به سرمایه‌های ثابت مورد نیاز سازمان‌های تولیدی را فراهم می‌نمایند. با وجود اینکه
این موسسات منابع وسیعی در اختیار دارند، ولی کمتر منابع مالی آنها به
صورت اعتبار دائم به موسسات تولیدی و بازرگانی انتقال می‌یابد.
سرمایه
مورد نیاز موسسات تولیدی ، با انتشار سهم یا اوراق قرضه و توزیع آن بر
اساس کارمزد یا تعهد فروش به وسیله بانکهای تهیه سرمایه تامین میگردد. به
عبارت روشن‌تر ، این موسسات فقط نقش واسطه را به عهده دارند. بانکهای
سرمایه گذاری یا شرکت‌های سرمایه گذاری، موسساتی هستند که از طریق انتشار و
فروش سهم و در بعضی موارد، اوراق قرضه پس اندازهای افراد را جمع آوری می‌کنند و در اوراق قرضه و سهام شرکت‌ها و اوراق قرضه دولتی سرمایه گذاری می‌کنند و بدین طریق قادرند منافع زیادتری برای پس انداز کنندگان و سرمایه
گذاران جزء تحصیل نمایند
میزان خطرات سرمایه گذاری در این موسسات ،
با ایجاد تنوع در سرمایه گذاری‌ها معمولا به حدلقل تقلیل می‌یابد و همین
امر در جلب نظر صاحبان پس اندازهای کوچک تاثیر فراوانی دارد.
4. بانکهای تجاریبانکهای تجاری با قبول انواع سپرده و اعطاء اعتبار نقش اساسی در فعالیت‌های اقتصادی هر کشور ایفا می‌کنند. بانکهای تجاری به خصوص وظیفه دارند سرمایه
جاری موسسات تولیدی و بازرگانی را تامین نمایند. این نوع بانکها معمولاً
به انجام دادن عملیات معمولی بانکی از قبیل قبول سپرده، نقل و انتقال پول
در داخل، انجام معاملات ارزی، صدور ضمانت نامه، اعطای تسهیلات، افتتاح
اعتبار در حساب جاری، تنزیل اسناد و اوراق تجاری «خرید دین» و خدمات متنوع
دیگر می‌پردازند.
بانکهای تجاری از سرمایه گذاری‌های مستقیم در خرید و فروش کالا به منظور تجارت و از ایجاد انحصارات بزرگ منع گردیده اند.
البته در منابع دیگر به یک نوع دیگر از بانکها اشاره شده که به معرفی آن می‌پردازیم.
بانک تخصصی یا توسعه ایبانک
توسعه ای به بانکی گفته می‌شود که علاوه بر وظایف اعتباری بانکی عهده دار
وظایف توسعه ای نیز می‌باشد، که اصلی‌ترین وظیفه آنها تجهیز منابع مالی
نسبتاً ارزان در میان مدت و بلند مدت برای اجرای طرح‌های اقتصادی است. بانکهای توسعه ای یا تخصصی عامل انتقال دهنده سیاستهای اقتصادی دولت به بخش‌های مربوطه بوده و با برنامه ریزیهای صحیح، منابع مالی جمع آوری شده را
دربخش‌های مختلف اقتصادی توزیع می‌نمایند.
بانکهای تخصصی در ایران عبارتند از:
بانک توسعه صادرات
بانک کشاورزی
بانک صنعت و معدن
بانک مسکن