سنگ راوی خاموش داستان خلقت است. انسان هایی که خواسته اند از مرز زمان بگذرند و آثار آنها از نسلی به نسل دیگر گذر کند، سنگ را به خدمت گرفته اند. کشور ما نیز با تاریخچه کهن خود آوردگاه بناهای منحصر به فرد تاریخی جهان می باشد که هویت فرهنگی و هنری اعصار گذشته ما را به نمایش می گذارد. بشر با پیشرفت علم و صنعت و شناخت زیبایی، رنگ و دیگر ویژگی های جالب سنگ، از آن استفاده بهینه کرده است.
انسان از سنگ برای زینت بخشیدن به محیط زندگی و علاوه بر آن برای ساختن مجسمه، پیکره، سنگ قبر، صنایع دستی، کف و نمای داخلی و خارجی ساختمان ها، پله ها، قرنیزها، سنگفرش خیابان ها، محوطه ها، رویه میزها، کابینت های آشپزخانه و غیره استفاده می کند. امروزه رشد جمعیت و توسعه کشور به دنبال آن ضرورت پاسخگویی به نیاز فزاینده مسکن و احداث مجتمع های مسکونی، اداری و صنعتی، اهمیت اکتشاف و بهره برداری از سنگ های ساختمانی، تزئینی و نما را دو چندان کرده است. از طرف دیگر این معادن همچون دهها ماده معدنی دیگر از قبیل مس، سرب، روی، آهن، منگنز، زغال سنگ و ... در صدور مواد غیرنفتی و ارزآوری جایگاه خاصی یافته است و در نتیجه لزوم توجه به این بخش روز به روز ضروری تر می نماید.
کشورمان ایران یکی از چند کشور تولیدکننده سنگ در جهان است که سالانه حدود 10 میلیون تن انواع سنگ در آن استخراج می شود اما به علت پائین بودن فن آوری بهره برداری از معادن و فرآوری آن در کارخانجات سنگبری از یک سو و پیشی گرفتن کشورهای صنعتی در بخش فرآوری و ساخت ماشین آلات صنعت سنگ و ارتقای استانداردهای تولید از سوی دیگر تاکنون نتوانسته است در عرصه بین المللی رقابت کند و جایگاه شایسته خود را بیابد. صنعت سنگ کشور به رغم پیشرفت های اندک دهه اخیر هنوز از بستر سنتی خارج نشده است. بدون تردید تجدیدنظر اساسی در استخراج و فرآوری تا صادرات محصول لازمه پیشرفت در این زمینه است که این خود بدون دستیابی به تکنولوژی روز و سرمایه گذاری امکان پذیر نخواهد بود. زیرا همچنان که می دانید سرمایه گذاری مولد پایه و اساس توسعه هر کشور است و این خود در قالب طرح های مختلف عمرانی و صنعتی و ... نمود می یابد. سرمایه گذاری مناسب مستلزم انجام مطالعات قبلی است که شامل ارزیابی جوانب طرح به ویژه سوددهی آن است و هرچه این مطالعات کاملتر و دقیق تر باشد نتیجه آن مطمئن تر خواهد بود. با جمع آوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل آنها و انتخاب راه های مفید می توانیم زمینه های توسعه صادرات این صنعت و دیگر صنایع کشورمان را فراهم آوریم. همچنین با توجه به اینکه کشورمان از نظر منابع طبیعی سنگ های ساختمانی وضعیت مناسبی دارد، بهره برداری مناسب با استفاده از تکنولوژی روز مطالعات پیش از سرمایه گذاری را ضروری می سازد. از سوی دیگر از نظر زیبایی و سختی سنگ معادن بی همتایی در کشورمان وجود دارد که به دلیل نداشتن ماشین آلات پیشرفته و عدم فرآوری صحیح، ارائه محصول نهایی، آن گونه که باید، امکان پذیر نیست.
علاوه بر این، فرآیند تولید سنگ در کشورهای در حال توسعه به سوی فرآوری بهتر و فنی تر به منظور افزایش صادرات در حال تغییر است و این تغییر، تقاضا برای استفاده از تکنولوژی پیشرفته از جمله استفاده از ماشین آلات فرآوری را تا حد زیادی گسترش داده است. از این رو در کشورهای دارای ذخایر و معادن سنگ های طبیعی (مثل کشورمان) به رغم نیاز به سرمایه گذاری ارزی زیاد، به پیشرفت آنها کمک خواهد کرد. با تمام این اوصاف صادرکنندگان عمده سنگ خام کشورهایی هستند که صنعت فرآوری آنها هنوز به اندازه کافی پیشرفت نکرده و از تکنولوژی پیشرفته برش و فرآوری سنگ های تزئینی گرانیت و مرمریت و نیز شناخت بازارهای بین المللی محرومند. همچنین باید گفت که علیرغم وجود معادن گسترده در کشور، صنعت سنگ ایران در مقایسه با دیگر کشورهای معدن خیز توسعه نیافته به شمار می آید.این توسعه نیافتگی دلایل دیگری نیز دارد که پس از آن برشمردن آنها، پیشنهادهایی نیز ارائه شده است.
عدم مدیریت و بهره وری :
نحوه اداره اکثر کارخانجات ما سنتی است. به استثنای درصدی از مدیران، اکثر آنان با فنون و روش های جدید تولید آشنایی ندارند. همین ویژگی در کنار وجود بازار داخلی پر رونق همراه با تقاضای سنگ ارزان و با کیفیت نازل موجب شده است تا همان روش های سنتی به کار گرفته شود که بالطبع این شیوه جایگاه چندانی در عرصه رقابت خارجی و بازارهای جهانی ندارد.
عدم استفاده مطلوب از تکنولوژی :
ورود ماشین آلات جدید در سال های اخیر موجب تحولی هر چند اندک در صنعت سنگ شده است اما به دلیل ناآشنایی و استفاده نامطلوب هیچ گاه از ظرفیت واقعی دستگاه ها استفاده نشده است.
نبود حمایت های دولتی و قانونی :
کشورهایی که در زمینه تولید و صدور سنگ به پیشرفت نایل آمده اند به لحاظ مقررات با کشور ما تفاوت های فاحشی دارند. پرداخت یارانه به صادرکنندگان، حمل و نقل ارزان، ایجاد بستر مناسب و مطمئن برای توسعه در کنار حمایت های قانونی از جمله این تفاوت هاست.
پیشنهادات :
1ـ فراهم ساختن امکان استفاده از نیروی انسانی متخصص خارجی تحت ضوابط خاص برا ی ایجاد رقابت در محیط کار و در نتیجه ارتقای بهره وری.
2ـ ایجاد یک سازمان واسطه بین کارگر و کارآفرین؛ به نحوی که واحدهای تولیدی بتوانند در زمان رونق بدون دغدغه اقدام به استخدام نیروی جدید کرده و در زمان رکود آنها را تعدیل کنند.
3ـ از میان برداشتن انحصارات محلی و منطقه ای از سنگ خام.
4ـ تشویق و حمایت از معدنکاران از طریق افزایش امکانات تولید و تأمین نقدینگی و آموزش روش های جدید استخراج خاص هر معدن.
5ـ ایجاد کارگاه های آموزشی برای مدیران برای آشنایی آنان باروش های جدید تولید در کشورهای دیگر.
6ـ آشنایی با ابزارهای مرغوب و متناسب با هر نوع تولید؛ مانند ابزارهای برش، صیقل، رزین ها، بتونه و مواد شیمیایی جدید برای سخت کردن سنگ ها و مواد دیگر.
7ـ الزام فروشندگان خطوط تولید خارجی و یا نمایندگان آنها به آموزش پرسنل ایرانی. به عبارت دیگر فروشنده باید تعهد کند سیستم و نحوه صحیح استفاده از ماشین آلات را آموزش داده و در واحدها پیاده کند.
8ـ اعطای تسهیلات بانکی با نرخ های مناسب برای تأمین نقدینگی و سرمایه در گردش واحدهای فرآوری سنگ.
9ـ ایجاد زمینه مناسب برای تولید بدون تنش های روزمره.