سنگهای کارشده و کاربرد آن قبل از استفاده از سنگ در ساختمان ، معمولاً برروی آن عملیاتی انجام می شود که کارآیی و زیبایی آن را افزایش می دهد . به این علت این دسته از سنگ ها را ، سنگ های کارشده می گوییم .
از سنگ های کارشده ، صورت های زیر ساخته می شود :
سنگ قواره : که با حذف گوشه های تیز و زاید سنگ لاشه به دست می آید . ابعاد آن نباید کمتر از 15 سانتی متر باشد.
سنگ بادبر یا رگه ای : این نوع سنگ ها به صورت تقریباً‌مکعبی در می آیند. سطح نمای آنها را تقریباً مربع یا مستطیل شکل می سازند .
حداکثر برجستگی ( بار ) سطح نمای آنها 4 سانتی متر است و حداقل عرض وارتفاع آن به ترتیب 20 و 15 سانتی متر است .
اگر به منظور ایجاد درزهای ملات خورظریفتر ، قسمت های ملات خور این نوع سنگ ها را به کمک کلنگ مخصوص بتراشند به آن سنگ سرتراش می گویند و اگر چهار وجه ملات خور را کاملاً و بادقت گونیا نمایند آن را سنگ سرتراش گونیا شده می نامند.
سنگ بادکوبه ای : این سنگ در حقیقت سنگ سرتراشی است که دورتادور وجه نمای آن را به عرض 1/5 تا 3 سانتی متر با قلم ، تراش داده اند و بقیه سطح نما را تیشه داری می کنند .
سنگ اندازه یا حکمی : اگر سنگ به اندازه مشخصی که در نقشه منظور شده است در آید به آن (( سنگ اندازه )) می گویند .
سنگ های چند نما یا تمام تراش : اگر همه سطوح قائم و افقی سنگ را دست تراش نمایند به آن سنگ ((دست تراش )) می گویند .
سنگ چند وجهی : این سنگ ها به صورت چند وجهی نامنظم در آمده و در نما کنار یکدیگر قفل و بست می شوند . در این نوع سنگ ها ابعاد وجوه نباید کمتر از ده سانتی متر باشد .
سنگ پلاک : درکارخانه سنگ های قله را به ضخامت و ابعاد مورد نیاز می برند . به این دسته سنگ ها که معمولاً چهارگوش و دارای لبه های قائم هستند سنگ (( پلاک )) می گویند .
سنگ های پلاک برحسب پرداخت سطح نمای آنهابه نام های کلنگی ، چکشی ، تیشه ای ( یک تیشه و یا دوتیشه ) ، سوخته و پرداخته یا ساب خورده شناخته می شوند . ضخامت سنگ های پلاک بر حسب نوع و کاربرد آنها انتخاب می شود .
برای نمونه سنگ های گرانیت مرغوب را تا 3 میلی متر ضخامت برش داده و پرداخت می کنند انتخاب سطح نهایی سنگ علاوه بر مسایل زیباشناسی و محل کاربرد سنگ ، به جنس سنگ بافت آن بستگی دارد .
برخی از سنگها جلاپذیر نیستند بنابراین از روش های دیگری برای ایجاد جلوه در آنها استفاده می شود