در سال‌های اخیر سیاست‌های اقتصادی کشور در چهارچوب برنامه‌های توسعه اقتصادی به سوی خصوصی سازی گام بر می‌دارد و واگذاری فعالیت‌ها به بخش خصوصی مستلزم آن است که افراد به تأسیس شرکتهای مختلف مبادرت نمایند و با انجام فعالیت‌های تجاری در نظر گرفته شده باعث کاهش تصدی گری دولت در امور اقتصادی شوند این مهم بر عهده اداره ثبت شرکت‌ها مؤسسات غیر تجاری است تا شرکت‌ها با طی مراحل اداری مطابق مقررات و مواد قانونی به ثبت برسند .
شرکت از زمانی تشکیل می‌شود که دو یا چند نفر قصد تشکیل آن را داشته باشند بنابراین قصد و نیت ایشان ملاک تشکیل است اما از نظر مقررات و ضوابط اداری طی نمودن مراحلی چند جهت تأسیس یک شرکت یا مؤسسه ضروری است تا این شرکت بر روی کاغذ نوشته شود و در دفاتر اداره ثبت شرکت‌ها ثبت گردد .
ماده 20 قانون تجارت انواع شرکتهای تجاری را به هفت قسم تقسیم می‌کند1ـ شرکتهای سهامی 2ـ شرکت با مسئولیت محدود3 ـ تضامنی4 ـ مختلط سهامی 5ـ مختلط غیر سهامی 6ـ شرکت نسبی7ـ شرکت تعاونی تولید و مصرف که ثبت این نوع شرکت‌ها در تهران بر عهده اداره ثبت شرکت‌ها و در شهرستان در اداره ثبت مرکزی است.
مدارک مورد نیاز جهت تأسیس شرکت :
شرکت با مسئولیت محدود: مطابق با ماده 27 قانون تجارت شرکت با مسئولیت محدود شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجاری تشکیل شده است و هر یک از شرکاء بدون این که سرمایه به سهام و یا قطعات سهامی تقسیم شده باشد فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت می‌باشد.
مدارک مورد نیاز جهت تأسیس شرکت با مسئولیت محدود
مدارک مورد نیاز جهت تأسیس شرکت با مسئولیت محدود: الف) دو نسخه تقاضانامه ب)دو نسخه صورت شرکتنامه ج) دو نسخه اساسنامه د) دو نسخه صورت جلسه مجمع عمومی و مؤسسین ه) کپی برابر اصل شده شناسنامه مؤسسین و چنانچه هیأت مدیره نیز خارج از شرکاء باشند کپی برابر اصل شده شناسنامه اعضاء هیأت مدیره نیز الزامی است و هر گاه موسسین شرکت اشخاص حقوقی باشند آخرین تغییرات مدیران و سرمایه شرکت که در روزنامه رسمی درج گردیده است همراه با برگه معرفی نامه نماینده نیز ضمیمه مدارک دیگر می‌گردد .
مؤسسات غیر تجاری مؤسساتی هستند که فعالیت تجاری انجام نمی‌دهند بر طبق ماده 1 آئین نامه اصلاحی ثبت تشکیلات و مؤسسات غیر تجاری مقصود کلیه تشکیلات و مؤسسات است که برای مقاصد غیر تجاری از قبیل امور علمی و ادبی یا امور خیریه و امثال آن تشکیل می‌شود
شرکتهای سهامی عام:
مدارک لازم برای ثبت شرکتهای سهامی عام شامل مدارک قبل از پذیره نویسی و مدارک بعد از پذیره نویسی می‌باشد. مدارک قبل از پذیره نویسی؛دو نسخه اظهار نامه به انضمام دو نسخه طرح،اساسنامه و دو نسخه اعلامیه پذیره نویسی همراه با کپی مصدق شناسنامه‌های موسسین و گواهی بانکی که در قانون تجارت تصریح شده است که مؤسسین 20% از کل سرمایه را تعهد می‌نمایند و 35% از 20% را واریز و گواهی بانکی ارائه می‌دهند
.هر چند مؤسسین می‌توانند بیش از 20 % از کل سرمایه را تعهد نماید ولی نباید کمتر از آن چه در قانون تجارت قید شده است باشد. اظهار نامه عینا اظهار نامه شرکت‌ها ی سهامی خاص می‌باشد که باید تا بند 9 آن کامل شود.بندهای بعد از آن بعد از پذیره نویسی کامل می‌شود حداقل سرمایه نیز 5 میلیون ریال می‌باشد . برای اطلاع از مطالب طرح اساسنامه و اعلامیه پذیره نویسی به ماده 8 و 9 قانون تجارت مراجعه نمائید .
مدارک بعد از پذیره نویسی :
دو نسخه اظهار نامه که تمام بندهای آن کامل شده باشد نام مؤسسین جدید در اظهار نامه وارده توسط تمامی سهامداران امضاء شده باشد،دو نسخه اساسنامه،دو نسخه صورت جسه مجمع عمومی موسسین و هیأت مدیره که کارهایی همانند صورت جلسات شرکتهای سهامی خاص تکمیل می‌گردد با این تفاوت که دو روزنامه کثیرالانتشار برای چاپ آگهی‌های شرکت در نظر گرفته می‌شود کپی برابر اصل شده مؤسسین و بازرسان همراه با گواهی بانکی مبنی بر پرداخت حداقل 35% از کل سرمایه و همچنین صفحات در روزنامه ای که اعلامیه پذیره نویسی درآن چاپ شده است .
مؤسسات غیر تجاری :
مؤسسات غیر تجاری مؤسساتی هستند که فعالیت تجاری انجام نمی‌دهند بر طبق ماده 1 آئین نامه اصلاحی ثبت تشکیلات و مؤسسات غیر تجاری مقصود کلیه تشکیلات و مؤسسات است که برای مقاصد غیر تجاری از قبیل امور علمی و ادبی یا امور خیریه و امثال آن تشکیل می‌شود اعم از آنکه مؤسسین و تشکیل دهندگان قصد انتفاع داشته و یا نداشته باشند.
مدارک مورد نیاز دو نسخه تقاضا نامه همراه با دو نسخه اساسنامه و صورت جلسه مجمع عمومی مؤسسین،کپی مصدق شناسنامه مؤسسین،تقاضانامه حاوی مشخصات نام،موضوع،تابعیت،مرکز،اسامی مؤسسین،تاریخ تشکیل مدیر،یا مدیران اشخاصی که در مؤسسه حق امضاء دارند،دارائی مؤسسه،آدرس شعبه نام مدیر،مدیران شعبه می‌باشد که توسط مؤسسین امضاء می‌شود.
در نسخه اساسنامه که تمام صفحات آن تمام مؤسسین امضاء می‌گردد و در صورت جلسه مجمع عمومی مؤسسین مدیران و صاحبان امضاء مجاز تعیین می‌گردد مؤسساتی که فعالیت آنها مشمول بند الف ماده 2 آئین نامه اصلاحی ثبت تشکیلات و مؤسسات غیر تجاری شود(ماده 2 بند الف مؤسساتی که مقصود از تشکیل آن جلب منافع و تقسیم آن بین اعضاء خود نباشد) بر طبق بند ه ماده 6 همان آئین نامه باید از شهربانی مجوز دریافت نماید .
مدارک لازم برای ثبت شرکتهای سهامی عام شامل مدارک قبل از پذیره نویسی و مدارک بعد از پذیره نویسی می‌باشد.
مراحل اداری :
متقاضی پس از آنکه تصمیم به ثبت هر یک از انواع شرکت را گرفت،به حسابداری اداره مراجعه می‌کند و مدارک شرکت مورد نظر را خریداری و به ترتیبی که در فوق اشاره شد،کامل می‌کند و تمام مدارک را در داخل یک پوشه پانچ می‌کند. متقاضی دوباره به حسابداری مراجعه می‌کند و فییش تعیین نام را دریافت و به شعبه بانک ملی اداره که فقط برای
امورشرکت تجاری
ثبتی اختصاص دارد مراجعه و فیش تعیین نام را پرداخت می‌نماید مؤسسات و شرکتهای تعاونی فاقد فیش تعیین نام می‌باشند.
متقاضی نامهای درخواستی خود را بر روی برگه ای می‌نویسد و بعد پرونده را به کارشناس بررسی کننده پرونده تحویل می‌دهد کارشناس پرونده را از نظر محتویات و کامل بودن مدارک چک می‌کند و بعد پرونده در اختیار کاربران کامپیوتر قرار می‌گیرد .
کاربران کامپیوتر تمام محتویات پرونده شامل مشخصات اساسنامه،شرکت نامه،تقاضانامه و صورت جلسات را وارد سیستم می‌کنند بعد از آنکه محتویات مدارک وارد سیستم شد به متقاضی که درخواست داده می‌شود که دستیابی به محتویات پرونده در قسمت‌های مختلف اداری از طریق وارد کردن که درخواست امکان پذیر است.
متقاضی همراه با پرونده به واحد تعیین نام مراجعه می‌کند و کارشناس تعیین نام پس از جستجو در کامپیوتر نامهای درخواستی متقاضی را جستجو می‌کند.
به ترتیب اولویت یکی از نام‌ها را برای او تعیین می‌کند در این قسمت کارشناس پرونده مشخص می‌شود و محتویات پرونده از طریق کامپیوتر برای کارشناس تأسیس ارسال می‌گردد و همزمان متقاضی نیز با اصل پرونده بر کارشناس مربوطه مراجعه می‌نماید .کارشناس تأسیس همزمان محتویات و مدارک شرکت را با توجه به نوع آن چک می‌کند علاوه بر آنکه منع قانونی نداشته باشد موظف است تمام محتویات پرونده را نیز در داخل سیستم چک کند.
که مبادا در فعالیت شرکت و محتویات غلط املائی داشته باشد ریاست اعضاء میزان سرمایه و سهام و یا سهم شرکت با اوراق مغایرت داشته باشد. اگر ایرادات در محتویات داخل سیستم مشاهده شود کارشناس ایرادی می‌زند و متقاضی به کار برخورد مراجعه می‌کند و کارشناس تعیین نام پس از جستجو در کامیپوتر نامهای درخواستی متقاضی را جستجو می‌کند.
به ترتب اولویت یکی از نام‌ها را برای او تعیین می‌کند در این قسمت کارشناس پرونده مشخص می‌شود و محتویات پرونده از طریق کامپیوتر برای کارشناس تأسیس ارسال می‌گردد و همزمان متقاضی نیز با اصل پرونده بر کارشناس مربوطه مراجعه می‌نماید. کارشناس تأسیس همزمان محتویات و مدارک شرکت را با توجه به نوع آن چک می‌کند علاوه بر آنکه منع قانونی نداشته باشد موظف است تمام محتویات پرونده را نیز در داخل سیستم چک کند.که مبادا در فعالیت شرکت و محتویات غلط املائی داشته باشد ریاست اعضاء میزان سرمایه و سهام و یا سهم شرکت با اوراق مغایرت داشته باشد.
اگر ایرادات در محتویات داخل سیستم مشاهده شود کارشناس ایرادی می‌زند و متقاضی به کار برخورد مراجعه می‌کند که نواقص و ایرادات را رفع کند و دوباره برای کارشناسی ارسال نماید. در این قسمت است که اگر نوع شرکت سهامی خاص باشد متقاضی برای تهیه گواهی بانکی باید اقدام کند و اگر سهامی عام باشد کارشناس اجازه پذیره نویسی را صادر می‌کند همچنین اگر موضوع فعالیت نیز احتیاج به مجوز داشته باشد توسط کارشناس استعلام صادر می‌شود . درغیر این صورت مراحل اداری انجام می‌گیرد. مراحل اداری موارد فوق منوط به تهیه مدارک و طی شدن مراحل خود را دارد.
شرکت از زمانی تشکیل می‌شود که دو یا چند نفر قصد تشکیل آن را داشته باشند بنابراین قصد و نیت ایشان ملاک تشکیل است اما از نظر مقررات و ضوابط اداری طی نمودن مراحلی چند جهت تأسیس یک شرکت یا مؤسسه ضروری است تا این شرکت بر روی کاغذ نوشته شود و در دفاتر اداره ثبت شرکت‌ها ثبت گردد .
هر گاه کارشناسی منع قانونی در پرونده‌ها مشاهده نکردTآگهی تأسیس را از طریق سیستم صادر می‌کند؛« قبل از مکانیزه شدن واحد تأسیس آگهی تأسیس بررسی اوراق خاص توسط کارشناس تهیه می‌گردید.» و آن را تأیید می‌کندو متقاضی را به اتاق رئیس اداره برای گرفتن امضاء راهنمایی می‌کند. همزمان محتویات پرونده نیز از طریق کامپیوتر برای رئیس اداره ارسال می‌شود.
بعد از تأیید رئیس محتویات پرونده از طریق سیستم برای کارشناسی عودت داده می‌شود. کارشناس یک نسخه از تمام مدارک ثبتی را مهر نسخه اداره می‌زند،حق ثبت شرکت را نیز با توجه به میزان سرمایه شرکت تعیین می‌نماید را از طریق سیستم صحت مدارک ارسالی را تأیید به حسابداری ارسال می‌نماید در حسابداری حق ثبت،حق الدرج آگهی شرکت در روزنامه کثیرالانتشار اخذ می‌گردد و محتویات پرونده به قمست ثبت دفاتر مراجعه نماید مدارکی را که مهر نسخه اداره دارد را در داخل پرونده جداگانه ای همراه با آگهی تأسیس قرار دهد.
و به مسؤول ثبت دفاتر تحویل می‌دهد در این قسمت است که به شرکت شماره ثبت داده می‌شود مشخصات و محتویات در دفاتر مخصوص ثبت می‌شود ذیل دفتر توسط فردی که مجاز به امضاء آن است امضاء می‌شود و آگهی تأسیس در قسمت دبیرخانه مهر و شماره می‌شود و یک نسخه از آگهی تأسیس به متقاضی برای درج در روزنامه رسمی داده می‌شود و از هر یک از مدارک یک نسخه به متقاضی داده می‌شود مهر اداره برای آن زده می‌شود و به این ترتیب شرکت به ثبت می‌رسد .
منبع:
سایت تبیان